سند تحول و روش میزان
تهیه، تدوین و تصویب سند تحول بنیادین آموزش وپرورش در شورای عالی انقلاب فرهنگی را بیتردید باید نقطه عطفی در آموزش و پرورش دانست.اجرای این سند مهم نیازمند درک درست و باور راستین مجریان سند به مفاهیم کلیدی و احکام آن میباشد.این مفاهیم واسطه اصلی تبادر شناختی و فهم سند به مخاطبین میباشند و بدون احصا و تبیین این مفاهیم درک پیام اصلی سند بسیار ناقص خواهد بود. موسسه هدایت میزان به عنوان مبدع روش میزان برای نیل به این مقصود مطالعه تطبیقی مبانی نظری و عملی روش میزان و سند تحول بنیادین را انجام داده است که ماحصل این تلاش در ادامه ملاحظه میشود.
تعریف تربیت در سند تحول
« تربيت عبارت است از فرايند تعاملی زمينه ساز تكوين و تعالی پيوسته هويت متربيان، به صورتی يک پارچه و مبتنی بر نظام معيار اسلامی،به منظور هدايت ايشان در مسيرآماده شدن جهت تحقق آگاهانه و اختياری مراتب حيات طيبه در همه ابعاد. »
تعریف تربیت در روش میزان
« تربیت کشف و پرورش همه استعدادهای بالقوه مثبت متربیان و ایجاد هماهنگی بین آنها، با مشارکت و بسترسازی مناسب والدین و مربیان برای تلاش متربیان جهت رسیدن به قرب الهی(حیات طیبه) است که لازمه آن گذر از حس به عقل (تقویت تعقل) و حقیقت طلبی است ، به طوری که نگرشی توحیدی را موجب گردد.»
حیطه های تربیت در سند تحول بنیادین و اصول یازده گانه میزان
حیطه های تربیت در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش شامل شش ساحت اصلی است که تطبیق ساحتهای تربیتی سند تحول با اصول یازده گانه روش میزان در شکل زیر مشاهده میشود.
تطبیق برنامه درسی ملی سند تحول با روش میزان
سند تحول
بند۱-۹ : امکان درک و تفسیر پدیدهها ، وقایع و روابط را در موقعیت های واقعی زندگی تدارک ببیند، به گونه ای که شرایط را برای درک و تصمیم گیری در مورد مسائلی که دانش آموزان در موقعیت های مختلف با آن مواجه می شوند با رعایت نظام معیار اسلامی فراهم کند.
روش میزان
الف: تغییر در فضای فیزیکی آموزشی به منظور تقریب حداکثری با محیط زندگی طبیعی
ب: امکان آزادی و انتخاب عمل حداکثری برای ایجاد تعاملات بین فردی دانش آموزان
سند تحول
بند ۲-۹: انگیزه دانش آموزان را از طریق کاوشگری در تلاش مداوم برای یافتن پاسخ پرسش هایی درباره پدیده ها ، وقایع و روابط آنها شکوفا و تقویت کند.
بند ۳-۹: امکان درک و تفسیر قوانین کلی حاکم بر هستی ، و رابطه های علّت و معلولی یا وابستگی پدیده ها را ، همراه با افزایش بصیرت ، در دانش آموزان فراهم کند.
روش میزان
الف: ایجاد زمینه کاوش گری در کلاس های پژوهش
ب: زمینه سازی برای یادگیری اکتشافی و حل مساله و مبتنی بر تلاش فردی و احتراز از پاسخگویی مستقیم
ج: تاکید بر درونی کردن انگیزه ها با فاصله گرفتن از تشویق بیرونی
سند تحول
بند ۴-۹: فرصت هایی را تدارک ببیند ، که شایستگی های کسب شده ، در فواصل زمانی ، توسط دانش آموز مرور ، و تصمیماتی برای تعدیل ، بازنگری یا ادامه مسیر یادگیری توسط او اخذ شود.
روش میزان
الف: ایجاد برنامه درسی سیال با هدف افزایش آزادی حداکثری در انتخاب برنامه درسی
ب: زمینه سازی برای یادگیری و تعامل انفرادی با مربی و سایر دانش آموزان به منظور تعدیل و خودارزیابی مستمر
روند آموزشی
ج: ارایه بازخوردهای منظم و دوره ای پیشرفت تحصیلی به دانش آموز مبتنی بر بودجه بندی مصوب آموزش و پرورش به منظور افزایش قدرت خودارزیابی
سند تحول
بند ۵-۹: فرصت لازم برای پیوند نظر و عمل ، تلفیق دانش و تجربیات پیشین با یادگیری های جدید را بهصورت یکپارچه و معنا دار جهت تحقق ظرفیت های وجودی دانش آموزان و توسعهی شایستگی ها فراهم کند.
بند ۶-۹: با بهره مندی فزون تر از روش های فعال ، خلاق و تعالی بخش و با سازماندهی نوآورانه و خلاق فرایند جمع آوری و انباشت حقایق ، زمینه ساختن علم و معرفت را فراهم نماید.
روش میزان
الف: ایجاد کلاس های پژوهش
ب: آزادی عمل و انتخاب حداکثری دانش آموزان در حل مسایل کتب درسی ناظر به یافته های علمی پیشین
ج: ارایه ارزشیابی مستمر نه مقطعی به منظور زمینه سازی برای اصلاح موقعیت تربیتی
سند تحول
بند ۷-۹: صرفا به انتقال دانش محدود نشده ، بلکه زمینه ی تولید علم از سوی دانش آموزان را با تاکید بر مشارکت آنان در مفهوم ، تدارک ببیند.
روش میزان
الف: استفاده روش یادگیری اکتشافی هدایت شده و سایر شیوه های یادگیری فعال و آموزش های غیرمستقیم
ب: توجه به تفاوت های فردی دانش آموزان در فرایندگیری
سند تحول
بند ۸-۹: زمینه تعامل مؤثر دانش آموزان را با معلم ، همسالان و انواع محیط های یادگیری ، فراهم کند.
روش میزان
الف: زمینه سازی برای افزایش کارهای گروهی در تعاملات علمی و اجرایی مدرسه در موقعیت های آموزشی و پرورشی
سند تحول
بند ۹-۹: زمینهی بهره گیری هوشمندانه از فنآوری های نوین آموزشی را فراهم نماید و استفاده از آنها را با نگاه تقویتی و تکمیلی یا توانمندسازی (نه نگاه جایگزینی و واگذاری) دنبال کند.
روش میزان
الف: استفاده به اندازه و هدفمند از سخت افزارهای لازم به منظور ارتقای اهداف آموزشی
سند تحول
بند ۱-۱۰: با استفاده از انواع روش ها و ابزار ها ، بتواند توانایی دانش آموزان را در بهره گیری از شایستگی های پایه در موقعیت های مختلف ، بهصورت معنا دار منعکس نماید .
بند ۲-۱۰: با ارئه شواهد متنوع و کافی ، امکان قضاوت در خصوص سطح دستیابی دانش آموزان به اهداف برنامه درسی را تعیین نماید.
روش میزان
الف: ارایه ارزشیابی های متنوع و مستمر به دانش آموز و والدین ناظر به ابعاد تربیتی مختلف
سند تحول
بند ۳-۱۰: بهصورت منعطف و مستمر ، با توجه به وجوه متفاوت یادگیری هر یک از دانش آموزان ، فرایند دستیابی به اهداف و چگونگی اقدام مؤثر را منعکس نماید.
بند ۴-۱۰: با تاکید بر خود آگاهی ، خودارزیابی و تصمیم گیری از سوی دانش آموزان ، چگونگی جبران ، رفع کاستی ها و دستیابی به سطوح بالاتر شایستگی در هر یک از حوزه های یادگیری را تدارک ببیند.
روش میزان
الف: توجه به تفاوت های فردی در یادگیری
ب: طراحی چرخه اجرا و اصلاح آموزشی(دمینگ) متناسب به تفاوت های فردی با مشارکت مربی، دانش آموز و والدین
سند تحول
بند ۵-۱۰: برای حفظ شأن و کرامت انسانی دانش آموزان و تقویت خودپنداره ی مثبت آنان از بکارگیری روش ها و ابزارهای ارزشیابی اضطراب آور و مایوس کننده ، پرهیز شود.
بند ۹-۱۰: با تاکید بر کارگروهی ، و فعالیت های جمعی و روش حل مسئله ، وجه رقابت زایی یا رقابت جویی را به حداقل برساند و زمینه ی شکوفایی دانش آموزان را فراهم کند.
روش میزان
الف: حذف روش های ارزیابی اضطراب آور و مایوس کننده مثل: امتحان ، مقایسه ، نمره و تشویق بیرونی و... به منظور حداقل رساندن وجه رقابت زایی به هدف افزایش خودشکوفایی دانش آموزان
ب: توجه به تفاوت های فردی و شایستگی های متنوع دانش آموزان به منظور ارتقاء عزت فردی
ج: ارایه ارزشیابی مستمر نه مقطعی به منظور زمینه سازی برای اصلاح موقعیت تربیتی
سند تحول
بند ۶-۱۰: برای تبیین و منعکس نمودن ظرفیت های وجودی و وجوه توانایی های متفاوت هر یک از دانش آموزان ، امکان مشارکت سایر دانش آموزان ، مربیان و اولیا در امر سنجش را فراهم کند.
روش میزان
الف: تکمیل کارنمای ربع سوم (اسفندماه) توسط اولیاء دانش آموزان
ب: تکمیل کارنمای هفتگی توسط دانش آموزان واولیاء به منظور شناسایی و زمینه سازی به منظور ارتقاء مستمر شایستگی های تربیتی متربیان
سند تحول
بند ۷-۱۰: در فرایند ارزشیابی نقش محوری و تصمیم سازی مدرسه و معلم در چارچوب سیاست های کلی آموزش و پرورش حفظ شود.
بند ۸-۱۰: طراحی و اجرای نظام ارزشیابی نتیجه محور ، براساس استاندارد های ملی برای گذر از دوره های تحصیلی ، رویکرد ارزشیابی فرایند محور در ارتقای پایه های تحصیلی دوره ابتدایی و رویکرد تلفیقی (فرایند محور و نتیجه محور) در سایر پایه های تحصیلی مبنا قرار گیرد.
روش میزان
الف: انطباق کامل برنامه ریزی درسی مدرسه مبتنی بر بودجه بندی مصوب آموزش و پرورش
ب: استفاده از کتاب های درسی مصوب آموزش و پروش در کنار سایر منابع قابل استفاده