روش میـــزان

مدرسه و مأموریت‌ها

• معمولا مدرسه کارکردهای اصلی خود را فراموش کرده و صرفا به انتقال داده‌های علمی (به تعبیر رایج سواد اندوزی) می‌پردازد.

• مدارس به صورت کاذب در رقابت کشنده کنکورند.

• مدرسه ماموریت‌های اصلی خود را باز می‌شناسد و از انتقال سواد به عنوان دست مایه‌ای برای رسیدن به اهداف خود بهره می‌برد. ماموریت‌هایی مثل:

  • پرورش اعتماد به نفس و خود باوری
  • پرورش عزت نفس
  • پرورش مهارت انتخاب و اختیار
  • ایجاد حس مسئولیت پذیری
  • کشف استعدادها
  • باروری خلاقیت

• مدارس در فکر تربیت جامع دانش آموزانند و بطور طبیعی در کنکورها هم موفق هستند.

یادگیری

• یادگیری مبتنی بر تلاش معلم است تا یاددهی خوبی داشته باشد. دانش آموز به دنبال کشف پاسخ سوالات دیگران (از پیش تعیین شده) است.

• معمولا مطالب سطحی آموخته می‌شود.

• یادداری مطالب کوتاه است.

• یادگیری مبتنی بر تلاش دانش آموز است. دانش آموز به دنبال کشف پاسخ سوالات خویش است ومی‌تواند در صورت لزوم بهترین راهنمایی را از معلم بگیرد.

• عمق یادگیری در فرآیند کشف و مباحثه خیلی بیشتر است.

• یادداری مطالب معمولا بسیار بلند مدت است.

تفاوت های فردی

• تفاوت فردی دانش آموزان جدی گرفته نمی‌شود.

• طرح درس‌ها برای همه یکی است.

• برای پیشرفت بچه‌ها محدودیت وجود دارد.

• تفاوت فردی هر دانش آموز جدی گرفته می‌شود.

• طرح درس‌های متنوع و مبتنی بر نحوه ورود هر دانش آموز در بحث است.

• معمولا برای پیشرفت دانش آموز محدودیتی وجود ندارد.

ارزشیابی

• ارزشیابی‌ها معمولا مبتنی بر امتحان مکتوب و نوبتی است.

• ارزشیابی‌ها معمولا مبتنی بر مقایسه فرد با دیگران و رتبه‌ای است.

• ارزشیابی تدریجی، توصیفی و معمولا مبتنی بر پرسش و پاسخ شفاهی یا پروژه عملی است.

• ارزشیابی هر کس در مقایسه با خود است نه مقایسه با دیگران.

آزادی عمل (اختیار و انتخاب)

• دانش آموز معمولا کمتر در انتخاب فعالیت‌ها و فرآیندها اختیار دارد.

• کلاس و فعالیت‌های روزانه توسط مدرسه برنامه‌ریزی می‌شود.

• در انتخاب متن و کتب درسی دانش آموز حق و اختیار ندارد.

• کلاس‌ها و فعالیت‌های فوق برنامه را مدرسه برنامه‌ریزی می‌کند.

• تنوع مطالب، فنون و فعالیت‌ها کم است.

• زاویه دید دانش آموزان محدود به کتب درسی و معلمین است.

• معمولا آموزش‌ها قدیمی است و متن با زمان حال بچه‌ها فاصله دارد.

• به آزادی و اختیار دانش آموز بها داده می شود و برای ارتقا مهارت اختیار و انتخاب برنامه ریزی می شود.

• دانش آموز در انتخاب برنامه و کلاس های روزانه آزادی عمل دارد.

• در انتخاب متون و کتب درسی، دانش آموز آزاد است.

• کلاس ها و فعالیت های فوق برنامه به پیشنهاد دانش آموزان برگزار می شود.

• تنوع مطالب، فنون و فعالیت ها زیاد و انگیزشی است.

• زاویه دید دانش آموزان وسیع تر از کتب درسی و معلمین است.

• معمولا آموزش ها همپای درس دانش آموزان و به روز است.

کار گروهی

• فرآیندهای مدارس بیشتر فردی است و کمتر رنگ و بوی مشارکتی دارد.

• فرآیندهای مدرسه گروهی و مشارکتی است و کمتر رنگ و بوی فردی دارد.

شادابی و نشاط

• شادابی و نشاط دانش آموزان امری فرعی و عارضی تلقی می‌شود.

• شادابی و نشاط دانش آموزان امری اصیل و بستر کار تربیتی و علمی تلقی می‌شود.

عزت نفس

• به متربی، عموما به عنوان ماده اولیه ای برای شکل دادن و حافظه ای برای انباشت داده های علمی نگریسته می شود.

• معمولا تذکر، شماتت و سرزنش وجود دارد.

• به دانش آموز معمولا اعتماد نمی شود.

• او را عمدتا فراری از انجام وظیفه و پنهان کار می پندارند.

• به متربی عمدتا به عنوان امانتی الهی و سرشار از قابلیت ها نگریسته می شود که وظیفه مربی و مدرسه، ایجاد شرایط مساعد و کمک به اوست تا به فعلیت برسد.

• سرزنش و شماتت وجود ندارد و تذکر به حداقل خود رسیده است.

• به دانش آموز معمولا اعتماد می شود.

• معمولا او را فردی وظیفه شناس و صادق می دانند و به حرف او به خوبی گوش میدهند.

تشویق و تنبیه
(انگیزه ی درونی و مسئولیت پذیری)

• معمولا با مشوق‌های بیرونی (جایزه یا نمره) فرد تشویق و با …. تنبیه می‌شود.

• جایزه و یا نمره حرف اول را می‌زند.

• فرد با دیگران مقایسه می‌شود نه با خودش و تشویق یک فرد، عموما اثر مخرب بر دیگران دارد.

• معمولا دانش آموز از رتبه خود و جایزه لذت (کاذب) می‌برد، نه از چیزی که کسب کرده است.

• با تولید نیاز و هدف گذاری مناسب، تلاش فرد و کسب نتیجه بهترین مشوق فرد برای ادامه مسیر است.
• جایزه و نمره معمولا وجود ندارد.
• فرد با استعداد و تلاش خودش سنجیده می شود.
• معمولا دانش آموز از تلاش خود در کشف مطالب و نزدیک شدن به هدف لذت می برد.

معلم

• نقش اصلی یاددهی-یادگیری را معلم بازی می‌کند.

• معلم فقط یک یا دو طرح درس برای مطلب دارد.

• معلم در امتحانات ترم دانش آموزان را ارزیابی می‌نماید.

• نقش اصلی یاددهی – یادگیری را دانش آموز بازی می‌کند.

• معلم باید چندین طرح درس برای استعدادها و قابلیت‌های مختلف داشته باشد.

• معلم همواره در حال رصد دانش آموزان و ثبت پیشرفت آنهاست.

مکان آموزشی

• معمولا به کلاس و حداقل به مدرسه خلاصه می‌شود.

• کلاس و مدرسه محل هماهنگی است و زیر نظر معلم راهنما در هر محل یا فضایی (واقعی یا مجازی) قابل برگزاری است.